پروژه عظیم راه‌آهن چابهار–زاهدان که از سال‌ها پیش به عنوان شریان حیاتی جنوب شرق کشور آغاز شده بود، اکنون در آستانه تکمیل قرار دارد.
به گفته جبارعلی ذاکری، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن ایران، عملیات اجرایی این خط تا شش ماه آینده به پایان می‌رسد و سه ماه پس از آن وارد مرحله بهره‌برداری خواهد شد.
ذاکری در دیدار با رودرا گاوراو شرست، سفیر هند در تهران، ضمن تأکید بر اهمیت کریدور بین‌المللی شمال–جنوب (INSTC) گفت که توسعه این مسیر از اولویت‌های اصلی راه‌آهن ایران است و با همکاری کشورهای عضو، می‌توان ظرفیت ترانزیتی ایران را چند برابر کرد.»
او با اشاره به حمل‌ونقل ترکیبی میان بندر بمبئی و بندر چابهار افزود: «با گسترش همکاری‌های هند و روسیه، ظرفیت قابل‌توجهی برای ترانزیت بار در این مسیر ایجاد خواهد شد.»
مدیرعامل راه‌آهن همچنین از پیگیری اتصال ریلی افغانستان و هند از مسیر چابهار خبر داد؛ اتصالی که به گفته او، زمان و هزینه حمل بار میان دو کشور را به‌شدت کاهش خواهد داد.
از سوی دیگر، روند توسعه چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران با شتابی بی‌سابقه در حال پیشرفت است. تاکنون بیش از ۲۴۰ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری در طرح‌های بندری و ریلی این منطقه انجام شده و به گفته مقام‌های سازمان بنادر، این بندر به «کارگاه بزرگ توسعه جنوب شرق کشور» تبدیل شده است.
پیشرفت ۸۴ درصدی پروژه راه‌آهن چابهار–زاهدان و رکورد ریل‌گذاری ۵۰ کیلومتر در ماه، نشانه‌ای از عزم جدی دولت برای تکمیل این حلقه مفقوده شبکه ریلی کشور است.عباس خطیبی، معاون ساخت و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور، این پروژه را «نقطه عطفی در تاریخ ریلی ایران» دانسته و تأکید کرده است که با تکمیل این خط، چابهار به شبکه ریلی سراسری متصل و مسیر ارتباطی ایران با آسیای مرکزی کوتاه‌تر می‌شود.
در سطح بین‌المللی، نقش هند در توسعه بندر چابهار قابل‌توجه است. شرکت IPGL هند طبق قرارداد ده‌ساله‌ای متعهد به سرمایه‌گذاری ۳۷۰ میلیون دلاری و ارائه ۲۵۰ میلیون دلار خط اعتباری برای تجهیز بندر شده است.
از زمان آغاز همکاری هند در سال ۲۰۱۸ تاکنون، بیش از ۸.۷ میلیون تن کالا از طریق چابهار جابه‌جا شده و فعالیت کانتینری آن در سال ۲۰۲۴ میلادی ۶۵۰ درصد افزایش یافته است.کارشناسان معتقدند اتصال ریلی چابهار، نقطه تکمیل کریدور شمال–جنوب و حلقه اتصال جنوب آسیا به اروپا از مسیر ایران است. این مسیر می‌تواند جایگاه ژئواکونومیک ایران را از یک مسیر محلی به محور ترانزیت اوراسیا ارتقا دهد و فرصت بی‌بدیلی برای کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی فراهم آورد.
حسن کریم‌نیا، کارشناس ترانزیت، می‌گوید که چابهار در تلاقی دو کریدور بین‌المللی ITI و CPEC قرار دارد و با توسعه زیرساخت‌های پشتیبان، می‌تواند به قطب لجستیکی منطقه تبدیل شود.
به گفته او، حجم جابه‌جایی کالا در این بندر طی نیمه نخست امسال سه برابر شده و عبور کانتینرها از مرز ۶۰ هزار TEU گذشته است.چابهار امروز نه‌تنها بندر، بلکه نماد راهبردی پیوند ایران با اقتصاد جهانی است. تکمیل راه‌آهن و توسعه فاز دوم بندر شهید بهشتی، گامی است برای تثبیت جایگاه ایران به‌عنوان دروازه طلایی تجارت اوراسیا و نقطه اتصال اقیانوس هند به قلب قاره کهن.
